แพะหลงทาง
หยังจื่อเป็นปราชญ์ในสมัยกว่าสองพันปีมาแล้ว
เมื่อครั้งยังเป็นครูอยู่ในหมู่บ้าน
วันหนึ่งแพะตัวหนึ่งของเพื่อนบ้านเดินหลงทางหายไป
เจ้าของแพะได้ขอร้องให้ญาติพี่น้อง
เพื่อนฝูงออกช่วยตามหากันจ้าละหวั่น
หยังจื่อจึงถามเจ้าของแพะว่า
"แพะหายเพียงตัวเดียว
เหตุใดท่านจึงต้องระดมคนออกตามหามากมายถึงเพียงนี้"
เจ้าของแพะตอบว่า
"เพราะมีหนทางแยกออกไปเป็นหลายสาย"
สักพักใหญ่คนที่ช่วยตามแพะก็กลับมามือเปล่า
หยังจื่อจึงถามอีกว่า
"แพะตัวเดียว
เหตุใดจึงรอดพ้นสายตามของคนจำนวนมากมายไปได้"
เจ้าของแพะตอบว่า
"หนทางแยกนั้นยังมีทางแยกออกไปอีก
ยิ่งแยกก็ยิ่งไกลออกไป
จึงไม่อาจติดตามได้"
เมื่อหยังจื่อได้ฟังแล้วก็ครุ่นคิดอยู่แต่ปัญหานี้ด้วยความไม่สบายใจ
นักเรียนของหยังจื่อเห็นครูมีอาการเช่นนี้จึงถามขึ้นว่า
"แพะที่หายไปนั้นจะเป็นแพะของท่านก็หาไม่
เหตุใดท่านจึงทุกข์ร้อนยิ่งนัก"
หยังจื่อตอบว่า
"ที่ครูคิดหนักนั้นมิใช่แพะ
แต่เป็นอุทาหรณ์ที่ได้จาเรื่องนี้
การศึกษาหาความรู้ก็เช่นกันจะให้สำเร็จได้นั้น
ต้องตั้งใจมุ่งมั่นแต่อย่างเดียว
หากแยกใจไปหลายทางหลายแขนง
ก็จะหลงทางเหมือนอย่างแพะ
ต่อเมื่อรุ้ในภายหลังจะตามหาให้กลับมาได้ก็ยากเสียแล้ว